202 J. VOORHOEVE

* pare. _- = ‘ 2e pers. ge pers.
exclusivum | inclusivum

subject i
(ook als wi : wi un
possessief (19x) (24x) (44x)

voor nomen) i

object wi
(ook na een
voorzetsel) en)

 

dit resultaat dan ook met grote reserve mee. Vooral ook omdat ik twee
uitzonderingen heb genoteerd in de teksten van HERSKOVITS: eenmaal
werd un gebruikt als le pers. pl. exclusivum object, eenmaal als le pers.
pl. inclusivum subject. Het gegeven schema is dus tendentieus en sugge-
reert meer dan bewezen kan worden.

FORCHHEIMER 1) ziet het personale systeem beheerst door de tegen-
stelling subjectiviteit-objectiviteit. De meest subjectieve categorie is de
le pers. sg. De le pers. pl. is duidelijk objectiever. De meest objectieve
daarvan is het inclusivum, vooral als object van de zin. Er is dus een over-
gang naar het meer objectieve van de le pers. pl. exclusivum subject naar
de 2e pers. pl. subject. Een nieuwe vorm kan gebezigd worden en dus
een nieuwe categorie ontstaan bij de 2e pers. pl. subject (zoals in de
Europese talen), maar even goed bij de le pers. pl. inclusivum object.

In dit stadium van het onderzoek moest ik informanten te hulp roe-
pen *), om op groter materiaal te kunnen nagaan of inderdaad de uit
Herskovits’ teksten naar voren gekomen tendens, in het Sranan bestond.
Ik werd geholpen door twee Surinamers, uiteraard in Nederland woon-
achtig, voor wie het Sranan moedertaal is en die ook tijdens hun verblijf
in Nederland dagelijks deze taal zijn blijven gebruiken. Men zal uit hun
informatie een beeld krijgen van het Sranan, zoals dat onder de jongere
arbeiders van Paramaribo wordt gesproken. Ik beschrijf hier dus het
systeem der pronomina personale van deze beide informanten en niet de
ongetwijfeld veelzijdige mogelijkheden binnen dit systeem in het gehele
Surinaamse taalgebied.

Het resultaat van de gesprekken met deze informanten was na het
voorgaande verrassend.

Allereerst gebruikten zij nooit de vorm wi, ook niet bij een langzaam
spreektempo. Ik noteerde slechts de vormen u, un en unu in le en 2e pers.
pl. Alle wi-vormen bij HERSKoviTs werden spontaan verbeterd in u, un
of unu. Het is natuurlijk ondenkbaar, dat HERSKovITs wi en un met elkaar
verwisselde. Hieruit zou men daarom willen concluderen, dat de vorm wi

1) PauL FoRCHHEIMER: The Category of Person in Language. Berlin,
1953.

2) De mogelijkheid goede informanten aan te trekken werd mij gebo-
den door WOSUNA in verband met een opdracht van wijder strekking.
Zie ook de voetnoten op p. 192 en 194.